หมวดสินค้า
EF (Executive Functions) คืออะไร
หลายคนคงจะเคยสงสัย เอ่ะ EF อะไร และมันต่างกับ IQ EQ พวกQ อย่างไร คือตัวเดียวกันไหม โดยเฉพาะคุณพ่อคุณแม่คงจะตั้งคำถามหาคำตอบกัน เพื่อเจ้าตัวเล็กจะได้มีพัฒนาการที่ดี วันนี้เราจะมาไขข้องข้องใจกัน
EF คืออะไร
EF (Executive Functions) ทักษะสมองเพื่อชีวิตที่สำเร็จ คือ กระบวนการทำงานของสมองส่วนหน้าของมนุษย์ทุกคน ที่ใช้ในการกำกับความคิด ความรู้สึกและการกระทำ เพื่อให้บรรลุสู่เป้าหมายที่ตั้งไว้
EF (Executive Functions) เป็นทักษะที่สำคัญยิ่งต่อความสำเร็จในการเรียน การงาน การอยู่ร่วมกับเพื่อนมนุษย์ การคิดสร้างสรรค์ และการจัดการทุกด้านตลอดชีวิต
สถาบันรักลูกเลิร์นนิ่งกรุ๊ป จัดการความรู้และสรุปดังนี้
EF มีองค์ประกอบ 9 ด้าน จัดเป็น 3 กลุ่มทักษะ (3x3)
1. จำเพื่อใช้งาน (Working Memory) การนำประสบการณ์มาใช้เมื่อพบเจอสถานการณ์ที่ใกล้เคียงกับประสบการณ์เดิม
2. ยืดหยุ่นความคิด (Shift/Cognitive Flexibility) การปรับใช้ประสบการณ์ที่มีกับสิ่งใหม่ ๆ
3. ยั้งคิดไตร่ตรอง (Inhibitory Control) การหยุดคิดก่อนลงมือทำ โดยพิจารณาจากประสบการณ์
4. จดจ่อใส่ใจ (Focus and Attention) การควบคุมตัวเองให้ไม่วอกแวก จดจ่อในสิ่งที่กำลังปฏิบัติ
5. ควบคุมอารมณ์ (Emotional Control) การควบคุมเพื่อแสดงอารมณ์ได้อย่างเหมาะสม
6. ติดตามประเมินตนเอง (Self-Monitoring) การรู้ทันและเข้าใจตัวเอง เพื่อประเมินและปรับปรุงตัวเอง
7. ริเริ่มและลงมือทำ (Initiating) การริเริ่มลงมือทำหลังจากผ่านกระบวนการคิดและพิจารณาแล้ว
8. วางแผนและจัดระบบดำเนินการ (Planning and Organizing) การจัดลำดับความสำคัญ การมองภาพรวมและการวางแผนเพื่อให้สิ่งที่ทำประสบความสำเร็จ
9. มุ่งเป้าหมาย (Goal-Directed Persistence) ความพยายามที่จะทำตามเป้าหมายให้สำเร็จ
EF คือสันดานดีที่สร้างสรรค์
ทักษะสมอง EF ที่แข็งแรง ไม่ได้ติดตัวมาแต่กำเนิด เป็นสิ่งที่ต้องฝึกฝนอย่างสม่ำเสมอ ต่อเนื่อง โดยเรียนรู้ผ่านการลงมือทำและประสบการณ์ที่หลากหลาย เมื่อฝึกจนแข็งแรง ทักษะ EF จะถูก “ฝังชิป” ในสมองและก็จะคงอยู่เป็นนิสัยหรือคุณสมบัติของคนนั้นไปตลอดชีวิต
EF เริ่มไว ได้เปรียบ
3-6 ปี ช่วงเวลาสำคัญที่สุดในการพัฒนา EF เด็กทุกคนเกิดมาพร้อมศักยภาพที่จะพัฒนา EF ได้ แต่จะพัฒนาได้แค่ไหน อย่างไร ขึ้นอยู่กับการฝึกฝนผ่านประสบการณ์ต่างๆ ตั้งแต่วัยทารก วัยเด็ก และต่อไปยังวัยรุ่น
EF เริ่มไว ได้เปรียบ
3-6 ปี ช่วงเวลาสำคัญที่สุดในการพัฒนา EF เด็กทุกคนเกิดมาพร้อมศักยภาพที่จะพัฒนา EF ได้ แต่จะพัฒนาได้แค่ไหน อย่างไร ขึ้นอยู่กับการฝึกฝนผ่านประสบการณ์ต่างๆ ตั้งแต่วัยทารก วัยเด็ก และต่อไปยังวัยรุ่น
จากที่กล่าวไปแล้วเบื้องต้น สามารถสรุปได้ว่า EF หรือ Executive Functions คือความสามารถระดับสูงของสมองและจิตใจในการควบคุมความคิด อารมณ์ และการกระทำ เพื่อไปให้ถึงเป้าหมายได้ ช่วงอายุ 3-6 ปีเป็นช่วงวัยที่สำคัญที่สุดในการพัฒนา EF เนื่องจากสมองมีอัตราเติบโตก้าวหน้าของการพัฒนา EF มากกว่าช่วงวัยอื่น การพัฒนา EF ที่ถูกต้อง ถูกจังหวะเวลา จึงเป็นเรื่องสำคัญยิ่ง ในการสร้างให้เด็กเติบโตขึ้นเป็นคนคุณภาพที่คิดเป็น ทำเป็น เรียนรู้เป็น แก้ปัญหาเป็น อยู่กับผู้อื่นเป็น และมีความสุขเป็น ในโลกแห่งศตวรรษที่ 21
EF สำคัญกับลูกอย่างไร
EF ทั้ง 9 ด้านสำคัญมากสำหรับเด็ก เพราะหากขาดทักษะใดทักษะหนึ่งไปจะส่งผลต่อพัฒนาการของเด็กโดยตรง เช่น หากขาดทักษะยั้งคิดไตร่ตรอง เด็กอาจอยากรู้อยากลองจนตัดสินใจผิดพลาด นำไปสู่การเสพติดยา หากขาดการยืดหยุ่นความคิด เด็กอาจคิดแก้ปัญหาเองไม่เป็น ปรับตัวเข้ากับคนอื่นไม่ได้ หากขาดทักษะการควบคุมอารมณ์ เด็กอาจกลายเป็นเด็กเจ้าอารมณ์ ขี้โมโห ฉุนเฉียวง่าย หรือหากขาดทักษะจดจ่อใส่ใจก็อาจกลายเป็นเด็กสมาธิสั้น เป็นต้น
กิจกรรม 3 อย่างที่สร้าง EF ให้ลูก
1. ปล่อยเล่นอิสระ พ่อแม่ดูแลใกล้ชิดได้ แต่ไม่ก้าวก่ายหรือควบคุมการเล่นของลูก ไม่ควรเร่งรัดให้ลูกอ่านออกเขียนได้ แต่ควรส่งเสริมให้ลูก “เล่น” เพราะการ “เล่น” จะทำให้เด็กได้เรียนรู้จากลงมือทำด้วยตนเอง ทำให้ทักษะ EF ซึ่งเป็นทักษะเกี่ยวกับการคิดพิจารณาและจัดการได้พัฒนาอย่างเต็มที่
2. ฝึกลูกช่วยทำงานบ้าน เริ่มจากฝึกลูกทำสิ่งต่างๆ รอบตนเองให้ได้ก่อน เช่น เก็บแปรงสีฟัน เก็บเสื้อผ้าเข้าที่ ยกจานข้าวไปวางในอ่าง ฯลฯ ซึ่งช่วยฝึกการจำเพื่อใช้งาน เด็กจะเลียนแบบพฤติกรรมเหล่านี้ของพ่อแม่ก่อน การทำงานยังช่วยปลูกฝังให้ลูกมีระเบียบวินัย ได้พัฒนากระบวนการคิด รู้จักลงมือทำด้วยตนเอง กลายเป็นประสบการณ์ตรงที่ลูกนำไปปรับใช้ได้เมื่อโตขึ้น
3. อ่านนิทานให้ลูกฟัง เมื่อพ่อแม่เล่านิทานลูกจะฟังอย่างตั้งใจ จดจ่อกับเรื่องราวสนุกสนานในนิทานและภาพสีสันสวยงาม คิดตาม สงสัย ซักถาม เหล่านี้ช่วยทำให้เซลล์ประสาทแตกแขนง สมองพัฒนาได้ดี หากเป็นนิทานที่มีตอนจบปลายเปิด จะยิ่งช่วยพัฒนาความคิดยืดหยุ่นและฝึกคิดเชื่อมโยง ซึ่งพ่อแม่สามารถชวนคุยชวนถามระหว่างหรือหลังเล่านิทานก็ได้ นอกจากนั้นยังช่วยสานสายสัมพันธ์ (attachment) ระหว่างพ่อแม่ลูกได้อย่างดีที่สุดวิธีหนึ่ง
คราวนี้คงมาถึงคำว่า IQ EQ หรือ Q ต่างๆ กันบ้างว่าคืออะไร เรามีรูปภาพอธิบายง่ายๆ ดังนี้
EF คือกระบวนการทำงานของสมองส่วนหน้า ที่ทำหน้าที่่ควบคุม สั่งการ เชื่อมโยงให้สมองส่วนต่างๆ ทำงานเพื่อบรรลุเป้าหมายที่ตั้งใจไว้ ซึ่งการทำงานของ EF จะสั่งสมทักษะแต่ละด้าน จนเกิดเป็นคุณลักษณะเฉพาะของแต่ละคน อาทิ ฉลาดมาก (IQ) จัดการอารมณ์ตนเองได้ดี (EQ) เอาใจเขามาใส่ใจเรา (MQ) หรือเข้าสังคมได้ดี (SQ) สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นส่วนผสมของทักษะ EF แต่ละด้านในอัตราส่วนที่แตกต่างกัน EF คือ กระบวนการ วิธีการ ส่วน Q ต่างๆ คือ ผลจากการกระทำของ EF
สนใจ หนังสือเด็กช่วยฝึกพัฒนาEFทักษะสมอง คลิก
ติดต่อ
Tel. : 0847003219
Line@ : @serazu
Website: www.serazu.com
E-mail : cc@serazu.com